ԲԱՆԿԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՇԱՀՈՒԹԱԲԵՐՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄԸ DUPONT ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ԿԻՐԱՌՄԱՄԲ՝ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԻՆԱԿՈՎ

Հեղինակներ

  • Գայանե Հարությունյան Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարան

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##-:

https://doi.org/10.54503/2579-2903-2025.2-163

Բանալի բառեր-:

Դյուպոնի վերլուծություն, ակտիվների շահութաբերություն (ROA), կապիտալի շահութաբերություն (ROE), գնահատում և վերլուծություն, միտման գծեր, կանխատեսում

Ամփոփում

Վերջին տարիներին բանկային համակարգն ամբողջ աշխարհում և, հատկապես, Հայաստանի Հանրապետությունում (ՀՀ) բազմաթիվ փոփոխությունների է ենթարկվում։ 11 տարվա ընթացքում (2014-2024թթ.) ՀՀ բանկային համակարգը բախվել է տարբեր խնդիրների. ավելացել է սեփական կապիտալի նորմատիվային մակարդակը, բանկերից որոշները ստիպված են եղել միավորվել, Covid-19 համավարակը հանգեցրել է պետական քաղաքականության փոփոխությունների, 2020 թ. տեղի է ունեցել տարածքային հակամարտություն Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, որը հանգեցրել է նրան, որ որոշ բանկեր փոխել են իրենց տարածքային տեղակայումը։  Բացի այդ, տեղի են ունեցել բանկային կարգավորման բազմաթիվ փոփոխություններ, որոնք ամրապնդել են բանկերի հուսալիությունը և բանկային կարգավորումը:

Ուսումնասիրության նպատակն պարզել.

  • որո՞նք են ՀՀ բանկային համակարգի շահութաբերության վրա ազդող հիմնական գործոնները,
  • ո՞ր գործոններն են ամենամեծ ազդեցությունն ունենում վերջինիս վրա,
  • արդյո՞ք բանկային համակարգի շահութաբերությունն ունի աճի ներուժ առաջիկա երկու տարիների ընթացքում:

Նպատակին հասնելու համար իրականացվել է Դյուպոնի հինգ գործոնային վերլուծություն՝ պարզելու, թե որ ցուցանիշներն են առավելապես ազդում ՀՀ բանկային համակարգի շահութաբերության վրա, որքանով և ինչպես: Այնուհետև, երեք հիմնական ցուցանիշների (ROE, ROS և IB) համար կառուցվել են միտման գծեր բանկային համակարգի շահութաբերությունը կանխատեսելու նպատակով առաջիկա երկու տարիների համար:

Վերլուծությունն իրականացվել է Excel-ի միջավայրում կանխատեսման գործիքների միջոցով՝ ամբողջ բանկային համակարգի 2014-2024 թվականների տվյալների վերլուծության հիման վրա: Վերլուծված արդյունքները թույլ են տալիս եզրակացնել, որ ՀՀ բանկային համակարգն արագ զարգանում է, և շահութաբերության փոփոխությունները պայմանավորված են ոչ միայն ներքին բանկային գործոններով, այլև ՀՀ օրենսդրության փոփոխություններով:

Հեղինակի կենսագրությունը

Գայանե Հարությունյան, Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարան

Կիրառական ֆինանսների ֆակուլտետի ֆինանսական շուկաների և ինստիտուտների ամբիոնի դոցենտ, տնտեսագիտության թեկնածու

Ներբեռնումներ

Հրատարակվել է

2025-10-13